Air4Six is een nieuw vocaal ensemble met sopranen Liesbeth Devos en Astrid Stockman, mezzosopraan Inez Carsauw, tenor Denzil Delaere, bariton en dirigent Joris Derder en bas Charles Dekeyser. We ontmoetten de zangers begin oktober na een repetitie en spraken met hen over hun plannen, het plezier van het samen zingen en het zangersbestaan in tijden van COVID-19.

Hoe is het verhaal van Air4Six begonnen?

Joris: Ik speelde ruim twee jaar geleden met het idee om een eigen ensemble op te richten dat romantische en hedendaagse vocale muziek uitvoert, als aanvulling op het ruime aanbod oude muziek in Vlaanderen. Toen ik collega-zangers mijn idee voorlegde, waren ook zij enthousiast. Een klein vocaal ensemble, dus geen koor, dat op professioneel niveau met dat repertoire bezig wil zijn, bestaat niet in België. 
Voor de eerste repetities – en om te zien of het klikte tussen ons zessen – zijn we vier dagen naar Frankrijk getrokken om gefocust te kunnen werken als ensemble. We hebben daar veel repertoire gelezen, van alles uitgeprobeerd, veel gepraat over wat we wel en niet willen, gewandeld, samen gegeten en gedronken. Na die vier dagen hebben we er een try-outconcertje gegeven. Dat was in januari 2019 en betekende het startschot van Air4Six. We hebben daarna de tijd genomen om verder repertoire uit te zoeken en de agenda’s op elkaar af te stemmen, want op dat moment had elk van ons het erg druk met concerten, operaproducties en engagementen. 

Liesbeth: Als startend ensemble is het best moeilijk om de agenda’s op elkaar af te stemmen. Idealiter blokkeren we één maand waarin we alle concerten van Air4Six plannen. Maar dat is vooralsnog niet helemaal haalbaar.

Inez: Momenteel kunnen we werken in blokjes van enkele dagen per concert. We zingen in het najaar van 2020 een aantal concerten met grotendeels hetzelfde repertoire. We zullen  voor elk concert enkele dagen repeteren en voortbouwen op de vorige concerten en repetities.

Joris: Door COVID-19 hebben we wat meer tijd, omdat opera- en muziektheaterproducties en vele engagementen waarbij we als solist of dirigent zouden optreden, zijn afgelast of uitgesteld.

Inez: Door de lockdown in het voorjaar werden onze ensemblerepetities ook enkele maanden on hold gezet. In juni, september en oktober hebben we die door de vele geannuleerde concerten kunnen inhalen.

Jullie kiezen expliciet voor muziek van de romantiek tot vandaag. Dat biedt veel mogelijkheden.

Joris: Ik ben een grote fan van de Engelse romantische school. Die was het uitgangspunt voor ons eerste concertprogramma. We brengen erg mooie muziek, die meer mensen mogen ontdekken. Groot-Brittannië heeft een enorme traditie van koren en koormuziek. Hun 19de- en 20ste-eeuwse repertoire is geschikt voor kamerkoor, maar zeker ook voor vocaal ensemble. Op dit moment kies ik grotendeels het repertoire en leid ik de repetities. Ik heb heel veel ervaring in de koormuziek: ik heb jarenlang in koren gezongen, heb koordirectie gestudeerd en dirigeer zowel mijn eigen ensembles als professionele koren. Ik voel me dus erg thuis in dit repertoire. Het Engelse programma is opgebouwd vertrekkend van het kunstlied, over folksongs die door componisten onder handen werden genomen, tot muziek van The Beatles. We willen het repertoire bewust opentrekken naar de ‘lichtere’ muziek, maar dan wel steengoede lichte muziek. Of het dus om een poplied gaat dat goed is gearrangeerd of om een compositie van Benjamin Britten, dat maakt voor ons niet zoveel uit.

Liesbeth: Het is ook een manier om te benadrukken dat we een jong ensemble zijn dat met de voeten in de wereld van vandaag staat, ver van het bestofte dat soms rond koren of koormuziek hangt.

Joris: We nemen onszelf serieus, maar niet met de boodschap: “Kijk eens hoe kunstig wij zijn.” We willen absoluut op een hoog professioneel niveau musiceren, maar we willen ons bovenal amuseren met het repertoire, en dat kan heel gevarieerd zijn.

Liesbeth: Wat Air4Six echt uniek maakt, is dat we zes solisten zijn die samen een klank maken, gebaseerd op die zes solostemmen. We gaan niet op zoek naar een steriele ‘blend’ van de stemmen, maar laten de individuele stemkleuren horen. Andere vocale ensembles of koren zoeken meestal naar één uniforme klank, waarbij elke zanger als het ware aan zijn veren moet knippen om die te bereiken. Bij ons mag elke vogel zingen hoe hij gebekt is, en net daarin zoeken we naar een homogene sound. Dat is een subtiel, maar wezenlijk verschil.

Denzil: Ik mis bij andere vocale ensembles soms persoonlijkheid. Het is dan wel mooi en goed gezongen, maar ook nogal inwisselbaar.

Liesbeth: Vandaar ook dat elk van ons zo enthousiast is. In onze andere engagementen zingen wij als solisten wel eens een duet, trio of ensemble in een oratorium, cantate of opera, maar wij wilden allemaal heel graag nog eens sámen zingen. 

Inez: Dat was voor mij zeker ook een van de redenen om me te engageren. Ik zing heel graag samen met anderen, maar niet meer in een groot koor. Bij Air4Six heb je de volle verantwoordelijkheid voor je eigen partij – zoals we dat ook als solisten gewoon zijn – maar je maakt tegelijk deel uit van een ensemble.

Joris: Ik hoor wel eens zeggen dat je als koor of ensemble alleen een homogene klank kan bereiken als je zonder vibrato zingt. Persoonlijk geloof ik daar niet in. Ik heb het natuurlijk niet over een overdreven, karikaturale vibrato, maar ik geloof dat bij zangsolisten het vibrato het logische gevolg is van een gezonde ademstroom.

Astrid: Dat is een evenwicht waarnaar we zoeken tijdens de repetities. We betrappen ons er soms wel op dat we spontaan, non-vibrato naar elkaars stem neigen, en dan zeggen we: “Kom, nu gaan we weer echt zíngen.” Dan laten we het onszelf weer toe om vrijer te zingen.

Liesbeth: We vinden het ook belangrijk om niet elk klein detail op voorhand vast te leggen en te betonneren. De muziek moet kunnen leven, ademen tijdens een uitvoering. Elke zanger moet ook initiatief kunnen nemen tijdens een concert, waarbij de overige zangers aandachtig en flexibel volgen of erop inspelen.

Jullie eerste productie omvat dus Engelse muziek, maar wat zijn de plannen voor daarna?

Joris: Ik hoop dat we dit Engelse programma lang op het repertoire kunnen houden en het vaak kunnen uitvoeren, maar we hebben ook al Brahms onder handen genomen tijdens dat eerste repetitieweekend in Frankrijk, en die muziek ligt ons eveneens zeer goed. De schitterende Duitse romantiek zal dus zeker aan bod komen.

Charles: Naast het Engelse en Duitse repertoire willen we Scandinavische vocale muziek exploreren.

Joris: Ook het Belgische en Vlaamse repertoire uit de 19de en 20ste eeuw kent zeer goede muziek. Die zouden we dan graag combineren met hedendaagse Belgische koormuziek én met nieuw geschreven werken. Tijdens onze repetities komen er steeds nieuwe ideeën naar boven bij elk van ons. Dus er zijn plannen en mogelijkheden genoeg.

Hoe hebben jullie de lockdown ervaren als zangers?

Liesbeth: Ik heb ondertussen een kind gekregen, dus mijn focus lag sowieso even daarop. De lockdown paste eigenlijk goed in mijn agenda.

Inez: Ik heb die redelijk rustig beleefd. In het begin ben ik blijven zingen en studeren, maar daarna heb ik even op non-actief gestaan. Ik ben wel met een liedduo begonnen en heb dan veel liedrepertoire met piano gestudeerd, heel fijn. Ik was ook blij dat ik na die weken lockdown terug bezig kon zijn. 

Denzil: Ik heb ook een baby ondertussen, een andere dan die van Liesbeth. (lacht) Voor de lockdown was ik bijna vijf maanden niet thuis geweest, omwille van heel wat operaproducties in het buitenland. Mijn vrouw kon het dus wel appreciëren dat ik plots veel thuis was.

Astrid: Voor mij was de lockdown wat vreemd. Een beetje alsof je tegen 120 km/uur tegen een muur knalt: van een erg drukke agenda naar niets. Ik heb daar nooit echt in kunnen berusten en dat vind ik nu wel jammer. Ik wilde zo snel mogelijk opnieuw starten en zocht naar manieren om mij bezig te houden. Zo plaatste ik wekelijks live-videoconcertjes op Instagram, waarbij mijn volgers muzieksuggesties konden doen. Dat betekende best veel werk en voorbereiding, elke keer opnieuw. Ik heb mezelf dus weinig rust gegund in die periode, maar tegelijk zorgde dat voor structuur. Die had ik nodig, want ik zat de hele periode alleen op mijn appartement. Er bestond lang onduidelijkheid over hoelang alles zou duren, de professionele engagementen vielen weg – wat ook stress gaf, dus wilde ik vooral bezig blijven. Tegelijk heeft het wel voor nieuwe kansen gezorgd, zoals de optredens in het VRT-programma Vive le vélo bijvoorbeeld.

Denzil: Ik denk dat de zichtbaarheid en bijgevolg de bekendheid van Astrid – door haar optredens in De slimste mens en in Vive le vélo – heel wat mensen die misschien niet spontaan naar een klassiek concert zouden komen, over de streep kunnen trekken. Dat ze het toch eens willen proberen, net omdat Astrid meezingt.

Charles: Ik heb van de lockdown en de agenda die leegliep gebruikgemaakt om met mijn vriendin van het landelijke leven te genieten en veel te koken, wat een grote passie van mij is. 

Joris: De lockdown heeft mij redelijk hard getroffen. Mijn agenda was helemaal vol gepland met concerten, eerst in de passietijd en daarna met een aantal heel fijne dirigeerproducties tot in juli en opnieuw na de zomervakantie, maar door de lockdown en de nasleep ervan werd het ene na het andere geannuleerd. Dat voelde elke keer opnieuw als een tik van de hamer. Je probeert je dan thuis nuttig bezig te houden, met als gevolg dat ik mijn hele muziekbibliotheek heb geordend. Toen de scholen sloten, waren mijn twee kinderen van elf en zeven fulltime thuis. Mijn vrouw kon doorwerken, dus heb ik de rol van huisman en leraar op mij genomen. Van half maart tot eind augustus heb ik de tijd doorgebracht met mijn kinderen, wat natuurlijk wel tof was. Ik heb de knop gewoon omgedraaid en mij toegelegd op het gezin en op sporten. In juni hebben we weer even gerepeteerd met Air4Six en eind augustus begon het werk stilaan weer op gang te komen. Die periode is niet evident geweest: je mist je job, het musiceren, het contact met andere mensen, je mist het om samen met anderen muziek te maken.

Astrid: Als freelancezanger heb je veel contacten, met heel veel verschillende collega’s. Je repeteert met anderen, je bent vaak onderweg en weinig thuis … Maar door die lockdown had ik ineens amper nog live contact met anderen en zat ik constant thuis. Dat was voor mij echt de grootste aanpassing.

Denzil: Het was ook lastig om steeds opnieuw met heel je hart naar een project toe te leven. De concerten die zouden plaatsvinden tijdens de lockdown, werden met twee maanden uitgesteld, maar het bleef onzeker of ze dan effectief wel zouden doorgaan.

Charles: Die onzekerheid is nog niet echt weg. We kunnen opnieuw repeteren en een deel van de concerten zullen hopelijk kunnen doorgaan, maar andere projecten zijn nog steeds geannuleerd of worden keer op keer uitgesteld.

Liesbeth: Producties met orkest of operaproducties zijn nog niet direct mogelijk, voorlopig kunnen enkel de projecten met kleine bezetting doorgaan. In die zin is het ook wel fijn dat we met een eigen ensemble als Air4Six niet afhankelijk zijn van een regisseur, een amateurkoor of een ensemble dat ons als solist engageert. Dat is heel bevrijdend, en we kijken allemaal heel erg uit naar de concerten die we wél weer kunnen zingen.

Copyright © 2020 AMUZ, All rights reserved.
AMUZ – Kammenstraat 81 – 2000 Antwerpen – www.amuz.be
Info & tickets: +32 (0)3 292 36 80 | tickets@amuz.be